In de zestiende eeuw verscheen de eerste echte plattegrond van de stad Groningen, toen nog Groeninghen geheten. Het was het begin van een lange cartografische traditie die geresulteerd heeft in talloze prachtige kaarten van de stad. Wie kent niet de kaarten van Egbert Haubois (1643) en stadsarchitect Siebe Jan Bouma (1925)? Iedere kaart is een kunstwerk op zich en meer dan een weergave van straten en bebouwing alleen. Samen vertellen ze ons het verhaal van de stad; haar historie, haar groei en hoe de Groningers leefden. De mooiste kaarten, waaronder ook deze, worden in stijl heruitgegeven en voorzien van bijzondere achtergrondinformatie. Lees de kaart en verdwaal in haar geschiedenis.
Deel 6: Bouma's plattegrond van Groningen - De plattegrond van Siebe Jan Bouma 1925
Deze plattegrond van Groningen geeft in zijn (carto)grafie een uniek tijdsbeeld. Het is het moment waarop Groningen aan het begin staat van grootschalige uitbreidingen en volop investeert in openbare bouwkunst. In het noorden is zojuist de Tuinbuurt verrezen, in het noordoosten zijn de Korrewegwijk & De Hoogte in aanleg en onder het Hoofdstation in het zuiden is de kleine Grunobuurt al gebouwd. Het dorpje Helpen, inmiddels Helpman geheten, behoort bij de stad. In het westen, voorbij het nieuw gegraven Gorechtkanaal, tekent zich de eerste bebouwing van de Oosterparkwijk af. Het kleine buurtje boven het openbaar slachthuis is het begin van de bloemenbuurt die ontworpen is door de kaartmaker zelf. Op de plek waar zich het academisch ziekenhuis bevindt, ligt de nog te dempen Singelgracht; een overblijfsel van de zeventiende-eeuwse vestingwerken. In het noordoosten hebben deze aan het einde van de negentiende eeuw al plaatsgemaakt voor het Noorderplantsoen, waarin de Kiosk een aantal jaren later vervangen zal worden door het paviljoen naar een ontwerp van de kaartmaker.
De kaart van Siebe Jan Bouma is zeer gedetailleerd, zowel in beeld als woord. Alle straten hebben een naamsvermelding, bijzondere gebouwen worden toegelicht en de routes richting de stadsomgeving staan vermeld; zowel de fiets- en autoroutes (in kilometers), als de trein en tram. Linksonder, in een kleine legenda, wordt zelfs een twaalftal hotels verklaard. Dit zou er, tezamen met de onderstaande ‘Wandelkaart van de omstreken ten zuiden van Groningen’, op kunnen wijzen dat de kaart bedoeld is voor de recreant. Op de inzet worden wandelwegen aangegeven, evenals een aantal cafés. Of Bouma deze kaart in opdracht van Gemeentewerken tekende is daarmee niet zeker. Wel signeerde hij linksonder de plattegrond als ‘tekenaar gemeentewerken’. Linksboven, als versiering van het binnenkader, is een abstract grafische weergave van zijn initialen S.J.B. te ontdekken. In het oosten siert het wapen van Groningen als kompas.
Z9052307201659387
9789071903328